Almanach sejneński

Jeszcze trwał remont Starej Poczty, kiedy zaczęliśmy spotykać się w gronie rady Domu Pogranicza, złożonej z mieszkańców Sejneńszczyzny, Litwinów i Polaków. To wtedy zrodził się pomysł stworzenia pisma, które zajęłoby się naszymi sprawami w szerokiej perspektywie historycznej i kulturowej, pisma zatroskanego o losy polskie i litewskie, ale także o pamięć naszych Żydów, staroobrzędowców, ewangelików i innych mieszkańców, którzy wnieśli swoją cegiełkę do wspólnego dziedzictwa tej ziemi.

Chodziło o pismo robione własnymi, miejscowymi siłami, nie stroniące od poruszania spraw trudnych z przeszłości i rejestrujące istotne wydarzenia współczesne. Przede wszystkim jednak czuliśmy potrzebę stworzenia pisma dialogu, dzięki któremu zaczniemy przecierać pozarastane ścieżki, prowadzące do różnych przestrzeni naszego wspólnego życia. Te przestrzenie, niczym pojedyncze pokoje w rodzinnym domu, stały się osobne, czasem odizolowane, zamknięte, zabarykadowane, zapomniane, zagubione, zrujnowane... i dla współczesnych mieszkańców, sąsiadów i dziedziców, nieprzystępne, niedostępne, niepojęte, obce...

Wiele przyczyn złożyło się na taki stan rzeczy: historyczna zawierucha XX wieku, bratobójcze walki, sąsiedzkie konflikty, ale także ideologie nacjonalistyczna i komunistyczna, także uprzedzenia, niewiedza, bariera nieznanego języka, lobotomia – zatarcie pamięci. W rezultacie nasza świadomość historyczna, nasza pamięć i nasze życie społeczne przypominają ów dom rodzinny z pozatrzaskiwanymi drzwiami do pokojów, z których tylko niektóre są przez nas zamieszkane.

A przecież obok tego wszystkiego i na przekór knowaniom Historii, zawsze w nas była ciekawość inności sąsiedniego pokoju, pasja odkrywania tajemnicy i poznania nieznanego, pokusa przełamywania tabu, szacunek okazywany spotkanemu w korytarzu czy na schodach wspólnego domu, tradycja zapraszania w gościnę do swojego pokoju innych, wreszcie miłość, która nie pojmuje logiki zamkniętych drzwi. Żyjąc osobno, żyliśmy jednocześnie w dialogu, czego nigdy nie zrozumie ten, komu obcy jest duch pogranicza.

/Krzysztof Czyżewski, „Almanach sejneński”, tom I, Notatnik redaktora/

Almanach Sejneński" to pierwsze od wielu lat, po znakomitych "Materiałach do dziejów ziemi sejneńskiej" wydawnictwo traktujące  tak szeroko, o dziedzictwie i współczesności Sejn i Sejneńszczyzny. Publikacja poświęcona jest sprawom wielokulturowej przeszłości regionu, tradycjom bogatego sąsiedztwa. Pierwszy tom ukazał się w 2003 roku, obecnie trwają prace nad 5 tomem „Almanachu sejneńskiego” W skład redakcji rocznika wchodzą historycy, działacze społeczni, literaci ze strony zarówno polskiej, jak i litewskiej. Na stałe z Almanachem współpracują: Stanisław Buchowski, Piotr Dapkiewicz, Grzegorz Domosławski, Wojciech Domosławski, Anetta Ejdulis, Józef Sygit Forencewicz, Andrzej Gryguć, Czesława Jasionowska, Jerzy A. Nazaruk, Marta Palewicz, Eugeniusz Pietruszkiewic, Teresa Rugienis-Witkowska, Irena Anna Staniewicz, Algis Uzdila, Piotr Gintaut Witkowski.

Redaktorem naczelnym rocznika jest Krzysztof Czyżewski.

Wiesław Szymański – poeta i dziennikarz, w swojej recenzji Almanachu napisał:

„Trzymam w ręku opasłe, liczące blisko 500 stron tomisko dużego formatu – i nie mogę się oprzeć wrażeniu, że tej i takiej książki Sejny i ziemia sejneńska potrzebowały już od dawna. Na pewno od początku działalności Fundacji Pogranicze i Ośrodka „Pogranicze sztuk - kultur – narodów”.

I być może potrzebowały bardziej, niż świetnej bądź co bądź serii Meridian, bardziej – niż festiwalu Camera pro Minoritate, może nawet bardziej – niż wszystkich imprez związanych z przyznawaniem tytułu Człowieka Pogranicza.

Dopiero ta księga – Almanach Sejneński - ukazująca niezwykle bogatą historię tej ziemi - uzasadnia niejako i tłumaczy genezę wszystkich działań, przedsięwzięć i zdarzeń sygnowanych nazwą Pogranicze.

Wartość tego niezwykłego wydawnictwa wyznaczają trzy perspektywy – historyczna, kulturowa i pokoleniowa. (...) Między dawnymi a nowymi laty są tylko i aż ludzie. Między historią a przyszłością jest teraźniejszość – i my – obowiązkiem których jest o historii pamiętać, a przede wszystkim ją znać.

Almanach sejneński jest znakomitą lekcją historii. Warto było czekać na niego tak długo”

/Wiesław Szymański, MUZA, 18.04.2004/

Więcej w dziale Oficyna>Almanach Sejneński